فلسفه و تاریخ

ماکس وبر هر دوره ی تاریخی را "تیپ مثالی" می دانست، و کاسیرر را می توان فیلسوفی قلمداد کرد که در پرداختن به فلسفه ورزی در هر دوره ی تاریخی یا "تیپ مثالی"به نحوی حیرت آور غلبه داشت. چشم اندازی که کاسیرر از فکر فلسفی در دوران رنسانس یا عصر روشنگری و جز آن به دست داده شامل آثاری چنان ژرف و دقیق می شود که هر ورقش گویی برایِ بارها خواندن و آموختن نگاشته شده است. بدون شک کاسیرر یک فیلسوف برجسته است که دارای دستگاه فکریِ غنی و پیچیده ای بود. نکته ی مهم آن است که  گرچه این فیلسوفِ کانتیِ متأخر هرگز خود به صورتی مستقل "تاریخ فلسفه" ای ننگاشت اما اعتقادی راسخ داشت که فقط کسی سزاوار آن است "تاریخِ فلسفه" بنگارد که از آن پیش تر نظامِ اندیشه گی خود را برساخته باشد.

 این دیدگاه را شاید بتوان بر هر نوع تاریخ نگاری دیگری به جز "تاریخ فلسفه" نیز  بسط  داد. از جمله  در تاریخ وقایع یک قوم و همچنین تاریخِ ملل. یعنی نگاشتن رخدادها بر اساس یک نظام فکری خلاق. به گمانم  تاریخِ بیهقی و تاریخِ ابن خلدون و تجارب الامم مسکویه، و با تفاوت هایی درین اواخر نوع تاریخ نگاری فریدون آدمیّت، ازین دست است. درین معنی کسانی بر مصطبه ی نگارش تاریخ نشسته اند که از آن پیش نظامِ اندیشه گی خود را بنیاد کرده و از آن منظر تاریخ را بررسیده و روایتی دیگر از آن به دست داده اند.